ฝึกลูกขับถ่าย...เริ่มต้นเมื่อไรดีนะ ?

    ฝึกลูกขับถ่ายคุณพ่อคุณแม่ต้องไม่เครียดและฝึกลูกอย่างสม่ำเสมอ และต้องใจทำอย่างค่อยเป็นค่อยไปค่ะ เพราะพัฒนาการของเด็กแต่ละคนและการใช้ชีวิตประจำวันของแต่ละครอบครัวไม่เหมือนกันค่ะ แล้วต้องฝึกลูกอย่างไร ? วันนี้ มีคำแนะนำดี ๆ  มาบอกกัน


การฝึกขับถ่ายเป็นเรื่องธรรมชาติของมนุษย์ เมื่อร่างกายด้านต่าง ๆ พร้อมการควบคุมการขับถ่ายก็จะเป็นไปโดยอัตโนมัติ ซึ่งจะมีการควบคุมการขับถ่ายเรียงลำดับตามนี้

1. อุจจาระตอนกลางคืน
2. อุจจาระตอนกลางวัน
3. ปัสสาวะตอนกลางวัน
4. ปัสสาวะตอนกลางคืน

หลายท่านมักมีคำถามว่า ลูกอายุเท่าไร จึงสามารถขับถ่ายได้เอง หรือเริ่มต้นฝึกได้ ? เรื่องนี้บอกเป็นตัวเลขไม่ได้เลย ต้องบอกว่า "พร้อมเมื่อไร ก็เมื่อนั้น" เพราะเด็กแต่ละคนมีความพร้อมไม่เท่ากัน และลักษณะความเป็นอยู่แตกต่างกัน เช่น เด็กบางคนใส่ผ้าอ้อมสำเร็จรูปทั้งกลางคืนและกลางวัน ก็ติดการอึใส่ผ้าอ้อม ไม่เช่นนั้นไม่ยอมอึ เป็นต้น

สัญญาที่บอกว่าลูกพร้อมฝึกขับถ่ายแล้ว
- ทักษะด้านภาษา เช่น เข้าใจคำสั่งอย่างน้อย 2 ขั้นตอนติดต่อกัน
- เข้าใจคำศัพท์ เช่น "ฉี่" หมายถึงปัสสาวะ "อึ" หมายถึง อุจจาระ (บางครอบครัวใช้คำคำศัพท์พูดกับลูกต่างออกไป)
- สื่อสารด้วยการพูดได้บ้าง เข้าใจเหตุผลง่าย ๆ ได้
- กลั้นปัสสาวะได้หลายชั่วโมง
- ลุกเดินได้คล่อง นั่งได้มั่นคง
- ใส่และถอดกางเกงได้ ควบคุมกล้ามเนื้อหูรูดทวารหนัก และปัสสาวะได้บ้าง
- เวลาต้องการขับถ่ายสามารถพูด หรือแสดงสีหน้าท่าทางให้รู้ว่าต้องการขับถ่าย

เริ่มต้นฝึก

บ้านไหนเห็นว่าลูกตรงกับสัญญาณหลาย ๆ ข้อ ที่กล่าวมาแล้ว เริ่มต้นฝึกการขับถ่ายให้ลูกน้อยได้เลยค่ะ เริ่มต้นจาก :

- หากระโถนที่ไม่เล็กหรือใหญ่จนเกินไป (ไม่จำเป็นต้องมีออปชั่นเสริมประเภท มีเสียงเพลง มีไฟ มีพวงมาลัย เพราะจะทำให้ลูกเพลิดเพลินมากกว่าอยากเบ่ง) วางได้มั่นคง ถ้าใช้ชักโครกร่วมกับผู้ใหญ่ ควรมีที่รองนั่งสำหรับเด็กโดยเฉพาะ และหาเก้าอี้ตัวเล็กมาวางเสริมใต้เท้า เพื่อให้ลูกรู้สึกว่านั่งได้มั่นคง และเบ่งได้สบาย

- ฝึกลูกนั่งอึโดยใช้เวลาเดียวกันทุกวัน เช่น หลังจากตื่นนอน หลังอาหารมื้อเช้า เพื่อให้ร่างกายเรียนรู้ช่วงเวลาไปด้วย ถ้าลูกมีอาการอยากเข้าห้องน้ำ ไม่ว่าจะอุจจาระหรือปัสสาวะ ให้พาไปนั่งกระโถนหรือชักโครกให้เคยชิน และพูดทุกครั้งว่า เป็นการอึ หรือ ฉี่ เพื่อให้ลูกรู้จักว่าการปวดท้องแบบนี้เรียกว่าอะไร

- ถ้าลูกติดการใส่ผ้าอ้อมสำเร็จรูป เมื่อสังเกตว่าลูกเริ่มเบ่ง หรือปวดต้องถ่าย อาจพาลูกนั่งโดยยังไม่ต้องถอดผ้าอ้อมก่อนก็ได้ เพื่อให้คุ้นเคย หลังจากนั้น 1-2  สัปดาห์ ให้ลองถอดผ้าอ้อม

- ไม่ควรดุ ว่ากล่าว ถ้าลูกอึหรือฉี่เลอะเทอะ

อย่าคาดหวัง ว่าลูกจะสามารถบอกอึ ฉี่ หรือถ่ายได้เป็นเวลาในระยะเวลาอันสั้น เพราะลูกอาจเกิดความเครียดและยิ่งทำให้พฤติกรรมการบอกอึฉี่ไม่พัฒนา ในเด็กแต่ละคนการฝึกขับถ่ายใช้ระยะเวลาไม่เท่ากัน ห้ามเปรียบเทียบกับเด็กคนอื่นหรือพี่น้องอย่างเด็ดขาด

- ให้ลูกกินอาหารที่มีกากใย และดื่มน้ำสะอาดอย่างเพียงพอ

- ช่วงกลางดึกไม่จำเป็นต้องปลุก ให้ลุกขึ้นไปเข้าห้องน้ำ โดยปกติเด็กอายุ 6 เดือนไปแล้ว มักนอนหลับยาวได้ทั้งคืน และเมื่อสมองส่วนควบคุมของเด็กพัฒนาได้เต็มที่ ลูกก็จะไม่ฉี่ในช่วงกลางคืนอีก (โดยปกติให้ถึงอายุ 5 ปี ถ้าหลังจาก 5 ปี อาจมีความผิดปกติได้) แต่พ่อแม่อาจสังเกตว่า ถ้าช่วงใกล้เข้านอนลูกอาจจะดิ้นไปมา แสดงว่าปวดฉี่ แบบนี้สามารถาพาลูกไปเข้าห้องน้ำแล้วค่อยพามานอนต่อได้

ยังมีวิธีการฝึกให้ลูกขับถ่ายอีกมากมาย ซึ่งคุณพ่อคุณแม่ต้องปรับให้เข้ากับลักษณะนิสัยของลูก ๆ และที่สำคัญคือ ความสม่ำเสมอ และไม่ต้องเครียดว่าลูกต้องทำได้ภายในระยะเวลาอันสั้น ถ้าลูกไม่มีความกดดันใด ๆ ยังไงซะก็ต้องขับถ่ายแบบเป็นที่เป็นทาง และเป็นเวลาได้แน่นอนค่ะ

ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก : baby.kapook,นิตยสาร Mother & Care